Zupa z pokrzywy i mniszka lekarskiego

Najwięcej witamin, minerałów i związków odżywczych mają młode listki pokrzywy zebrane na przełomie kwietnia i maja. Żeby cieszyć się ich leczniczą mocą późną jesienią lub zimą, warto od razu je ususzyć. Podchodziłam do tego ziela i mniszka lekarskiego (zwanego mleczem) zawsze dość nieufnie, bo przy chorobie hashimoto czy innych schorzeniach autoimmunologicznych wszelkie, nawet najbardziej wartościowe naturalne specyfiki, mogą niepotrzebnie stymulować i tak już pogubiony układ odpornościowy.

Świeże lub suszone liście pokrzywy odpowiednio zaparzone stają się odżywczym wzmacniającym tonikiem, obfitującym w mikro- i makroelementy, m.in. magnez, fosfor, wapń, siarkę, żelazo, potas, jod, krzem i sód, oraz witaminy: A, K, B2, C. Ponadto związki aminowe, garbnikowe, kwas pantotenowy, kwasy organiczne (m.in. mrówkowy, glikolowy, glicerolowy), olejki eteryczne, sole mineralne, chlorofil, serotoninę, histaminę, acetylocholinę, karotenoidy, fitosterole, flawonoidy. Pod wieloma względami poleca się pokrzywę oraz mniszek lekarski osobom z hashimoto. I to najważniejsza informacja.

 Pokrzywa

Chorzy na hashimoto bardzo często zmagają się z niedokrwistością, poważnym niedoborem żelaza, a co za tym idzie – anemią. W moim przypadku magazyn żelaza w organizmie opustoszał niebezpiecznie i poziom ferrytyny spadł dwukrotnie poniżej dopuszczalnej normy.

Wszelkie preparaty (typu Chela Ferr) są dla mnie nieprzyswajalne. Dlaczego? Ze względu na kolejną towarzyszącą hashimoto dolegliwość – zespół drażliwego jelita. Próbowałam kilku różnych leków poleconych przez hematologa. Wszystkie mój organizm odrzucił, a mnie odwdzięczył się biegunką. Zaczęłam więc kurację kiszonymi burakami. Bardzo ostrożnie, bo kiszonki podrażniają chore jelita, zawierają grzyby i należą do pokarmów, które sprzyjają nadprodukcji histaminy, z którą też przy hahsimoto nie radzi sobie układ pokarmowy i odpornościowy (Morze histaminy). Zaś właściwości krwiotwórcze pokrzywy i jej udział w produkcji czerwonych krwinek mogą konkurować z wszelkimi farmaceutycznymi preparatami.

Chorobom autoimmunologicznym towarzyszą również obniżona umiejętność radzenia sobie ze stresem, dolegliwości układu moczowego, podatność na infekcje w ogóle, czyli słabsza odporność. Jak wynika z badań naukowych i źródeł na anglojęzycznych portalach, liście, a także korzenie pokrzywy są naturalnym środkiem regulującym metabolizm histaminy. Pokrzywa wiedzie prym w grupie ziół przeciwzapalnych, łagodzących problemy z tarczycą i jej niedoczynność (rozmaryn lekarski, rumianek, wierzba biała, kruszyna pospolita, korzeń lukrecji, werbena pospolita). Medycyna ludowa traktuje ją jako naturalny antybiotyk. Roślina, którą często traktuje się jak chwast (podobnie jak mniszek lekarski), ma właściwości moczopędne niezastąpione w leczeniu schorzeń układu moczowego, kamicy nerkowej, dny moczanowej i reumatyzmu, który też należy do chorób autoimmunologicznych. Pokrzywa pomaga pozbyć się złogów kwasu moczowego, przeciwdziała zatrzymywaniu płynów w organizmie.

Młode kwietniowo-majowe listki dodane do sałatki lub zaparzone jako herbatka „oczyszczają układ trawienny, odprowadzają złogi żółciowe, a także korzystnie wpływają na pracę trzustki, wątroby i żołądka. Pokrzywę stosuje się w chorobach wątroby i przewodu pokarmowego, nieżytach żołądka i jelit”, jako remedium na biegunki.

A co z jesienną pokrzywą? Ważne, by nie jeść kwitnącej. Kiedy ścinamy pokrzywę nawet po kwitnieniu i ona odrasta, to tak, jakbyśmy zrywali świeżą, odrodzoną, tak twierdzi Wiesio, człowiek, który jest przyjacielem ludzi, dobrym duchem i rezydentem podwarszawskiej Puszczy Kampinoskiej.

Ważna informacja dla chorych na insuliooporność (IO) – królowa przeciwzapalnych ziół obniża poziom cukru we krwi i nieznacznie reguluje ciśnienie tętnicze.

Naparem z pokrzywy spróbujcie pozbyć się dolegliwości skórnych, stanów zapalnych mięśni. „Ekstrakt z z niej jest też doskonałą odkażającą płukanką do jamy ustnej. Można również masować skórę głowy pokrzywowym naparem. To nie tylko zmniejsza napięcie mięśni i poprawia krążenie, ale jednocześnie działa leczniczo przy łupieżu i łojotoku, przy wypadaniu włosów”.

Źródła, do jakich dotarłam, podają, że najbardziej esencjonalne są herbata, kapsułki i nalewki z pokrzywy. Kapsułek i alkoholu unikam. Zostaje herbatka albo… zupa z pokrzywy. Przyrządziłam ją według przepisu Wiesia. Od niego dostałam świeżo zebraną w lesie pokrzywę (mniszek lekarski dodaje się do na wiosnę). On jest guru w kwestii grzybów. Napotkanym niedoświadczonym grzybiarzom wyrzuca z koszyków sromotniki, szatany i innych blaszkowych leśnych chuliganów.

Mniszek lekarski

Kojarzę go z dzieciństwa jako niepożądany chwast. Żółte kwiatki przypominające małe słoneczka wyglądały zawsze kusząco, w postaci przezroczystych owoców (dmuchawców) nieodłącznie kojarzyły się z beztroską i zabawą. Jedynym mankamentem był biały lepki brudzący ubranie i dłonie sok w łodygach (leczy brodawki). Nie wiedziałam wtedy, że ta znienawidzona przez działkowców roślina w całości jest lecznicza. Szczyt kwitnienia mniszka lekarskiego (nazywanego też pospolitym) przypada od kwietnia do lipca (później też jeszcze zakwita). Wtedy najlepiej zbierać jego charakterystycznie powycinane podłużne liście, układające się w rozetę, oraz koszyczki żółtych kwiatów.

Zupełnie inaczej wygląda mniszek polny, wykazuje też inne działanie niż mniszek pospolity (dla porównania https://pl.wikipedia.org/wiki/Mniszek_pospolity oraz https://pl.wikipedia.org/wiki/Mlecz_polny).

UWAGA!

Żadnych ziół (w tym pokrzywy i mniszka pospolitego) nie zbieramy przy drodze i w pobliżu tras, ponieważ ich właściwości lecznicze nie mają znaczenia wobec metali ciężkich i trujących spalin.

Do zupy z pokrzywy w wersji wiosennej dodajemy świeże liście mniszka pospolitego (pęczek takiej wielkości, w jakiej kupujecie natkę lub koperek). Zdecydowanie zaleca się i kwiaty, i liście, i korzenie chorym na hashimoto, często powiązaną z nim insulinooporność (IO) czy cukrzycę. Profesor Tombak radzi chorym na hashimoto (także na cukrzycę, reumatyzm, bronchit, kamicę nerkową, inne schorzenia tarczycy i alergie) pić

sok z mniszka lekarskiego

Sposób przyrządzenia:

(Profesor Tombak nie podaje dokładnej ilości ziół, więc ustaliłam sama ich dawkę).

Po 2 garście korzeni, kwiatów i liści (jeśli wykorzystujecie każdy surowiec z osobna, dajecie go 6 garści) „wkładamy na 30–40 minut do zimnej, słonej wody w proporcji na 1 litr wody i dwie łyżki soli. Następnie przeciskamy przez sokowirówkę lub wyciskarkę wolnoobrotową. Sok z mniszka miewa gorzki smak, więc możemy dodać odrobinę miodu każdego gatunku. 
Spożywamy od 0,5 do 1 szklanki w ciągu dnia, pijemy małymi dawkami (1 łyżka na raz). Kurację powinno się stosować przez miesiąc. Przy schorzeniach nowotworowych okres stosowania soku może być wydłużony”.

Korzeń mniszka zawiera inulinę, substancje garbnikowe, triterpeny, olejki eteryczne, fotosterol, kwas askorbinowy, karoten, witaminy z grupy B, cholinę, sole mineralne (w szczególności potasu).

Liście i kwiaty mają w składzie: witaminy A, C, E, B2, PP, minerały: fosfor, potas, żelazo, wapń, bor, mangan, miedź, selen; kwasy organiczne, flawonoidy (związki o właściwościach antyoksydacyjnych, działają kojąco na układ nerwowy, oczyszczają układ krwionośny), glikozydy (poprawiają pracę serca, działają moczopędnie), taniny (o właściwościach przeciwzapalnych i dezynfekujących), luteinę (związek wspomagający działanie wzroku), woski żywiczne, asparaginę (kwas asparaginowy) stosowaną przy zaburzeniach intelektualnych u osób w podeszłym wieku, przy leczeniu zaburzeń rozwojowych u dzieci, przy stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego, cholinę, triterpeny, faradiol (związek m.in. chroniący naczynia krwionośne).

• Dla chorych na hashimoto najistotniejsze są przeciwzapalne właściwości mniszka lekarskiego. Często ze względu na chroniczny stan zapalny przy tym schorzeniu spada liczba białych krwinek. Mniszek poprawia ich działanie, sprzyja wytwarzaniu interferonu, substancji o właściwościach przeciwwirusowych.
• Ułatwia trawienie: usprawnia wytwarzanie żółci przez wątrobę, pobudza wydzielanie soku żołądkowego.
• Inulina w mniszku lekarskim, naturalny wielocukier i prebiotyk, szczególnie u chorych na cukrzycę (diabetyków), insulinooporność, hiperglikemię, u osób, które borykają się z dużymi skokami cukru po posiłkach reguluje gospodarkę węglowodanową; spowalnia wchłanianie cukru z pożywienia do krwi i obniża indeks glikemiczny spożytego pokarmu. Inulina jest niskokaloryczna (150 kcal/100 g) i delikatnie słodka. Syci i hamuje łaknienie.
• Usuwa toksyny, odtruwa organizm, działa moczopędnie.

Składniki na ok. 4 l zupy:

Bulion warzywny:

1,5 l wody

4-5 dużych cebul

2 marchewki

1/3 selera

1 średnia pietruszka

2 listki laurowe

3 owoce ziela angielskiego

4 ziarna pieprzu (opcjonalnie)

1 mały kawałek kapusty białej (wielkości średniego selera)

1 łyżeczka soli himalajskiej

1 łyżeczka suszonego lubczyku lub kilka gałązek świeżego

Po 2 jajka ugotowane (na osobę)

Zupa:

1,5 l bulionu warzywnego

1/2 dużej reklamówki świeżo zebranej w lesie pokrzywy lub pokrzywy suszonej (ilość pokrzywy jest umowna, bo nawet duża porcja się szybko zmorzy i wszystko Wam się zmieści w garnku. Im więcej pokrzywy, tym bardziej aromatyczna i gęsta zupa)

Sól himalajska i świeżo mielony pieprz do smaku

1/2 szklanki mleka kokosowego

1 pęczek wiosennych świeżych liści mniszka lekarskiego (pospolitego)

Czas przygotowania: 30 minut

 

Wykonanie:

Bulion warzywny gotujemy, aż warzywa zmiękną, ale będą al dente. Wyrzucamy przyprawy, a warzywa wyławiamy i odkładamy na talerz. Na bulion rzucamy dobrze umytą pokrzywę z łodyżkami i gotujemy przez 5 minut. Możemy je zmiksować z cebulą i pokroić do tego ugotowane warzywa albo wszystko zmiksować. Zabielamy mlekiem kokosowym i zagotowujemy. Nalewamy do talerzy, układamy jajka. Dobrze podać do tego pieczoną dynię polaną zasmażaną na maśle klarowanym cebulką. Zamiast duszonych ziemniaków (warzywa psiankowate), których chorzy na hashimoto powinni unikać. Resztę gorącej zupy warto wlać do słoików i odwrócić je do ostygnięcia. Następnie przechowywać w lodówce nawet do 2 miesięcy.

PORADY PANA BULIONIKA

1. Suszymy pokrzywę, mniszek, inne zioła, grzyby czy owoce na papierze do pieczenia, siatce lub macie słomianej w zacienionym i przewiewnym miejscu, jesienią najlepiej na grzejniku. Światło słoneczne niszczy większość leczniczych właściwości produktów. Doskonale też suszy się zioła czy grzyby w otwartym piekarniku w temperaturze do 35 stopni Celsjusza.
2. Osobno suszymy kwiaty mniszka lekarskiego, osobno liście. Korzeń wykopuje się jesienią, myje, obiera, kroi, gotuje, parzy na świeżo. Można go też suszyć i mielić na proszek.

 

Korzystałam z portali:

 https://drhedberg.com/herbal-medicines-for-thyroid-disorders/

https://www.carolinasthyroidinstitute.com/natural-anti-histamine-relief-when-you-have-hashimotos/

https://peachvitamins.com/blog/handling-autoimmune-disease-naturally-part-ii-hashimotos-thyroiditis/

https://ziola-na.net/niedoczynnosc-tarczycy/

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/pokrzywa-wlasciwosci-lecznicze-i-prozdrowotne-pokrzywy_34065.html

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/pokrzywa-kiedy-zrywac-jak-suszyc-pokrzywe-by-zachowac-wlasciwosci-lecz_41478.html

http://michaltombak.pl/blog/45-mniszek-lekarski-wielka-moc-malego-kwiatu.html

http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/mniszek-lekarski-zastosowanie-mniszka-lekarskiego_39824.html